1
Invitations of Wisdom and Folly
η σοφια ωκοδομησεν εαυτη οικον και υπηρεισεν στυλους επτα
חָ֭כְמוֹת בָּנְתָ֣ה בֵיתָ֑הּ חָצְבָ֖ה עַמּוּדֶ֣יהָ שִׁבְעָֽה׃
Wisdom has built her house, she has hewn out her seven pillars:
2 εσφαξεν τα εαυτης θυματα εκερασεν εις κρατηρα τον εαυτης οινον και ητοιμασατο την εαυτης τραπεζαν
טָבְחָ֣ה טִ֭בְחָהּ מָסְכָ֣ה יֵינָ֑הּ אַ֝֗ף עָֽרְכָ֥ה שֻׁלְחָנָֽהּ׃
She has killed her beasts; she has mingled her wine; she has also furnished her table.
3 απεστειλεν τους εαυτης δουλους συγκαλουσα μετα υψηλου κηρυγματος επι κρατηρα λεγουσα
שָֽׁלְחָ֣ה נַעֲרֹתֶ֣יהָ תִקְרָ֑א עַל־גַּ֝פֵּ֗י מְרֹ֣מֵי קָֽרֶת׃
She has sent forth her maidens: she cries upon the highest places of the city,
4 ος εστιν αφρων εκκλινατω προς με και τοις ενδεεσι φρενων ειπεν
מִי־פֶ֭תִי יָסֻ֣ר הֵ֑נָּה חֲסַר־לֵ֝֗ב אָ֣מְרָה לּֽוֹ׃
Whoso is simple, let him turn in here: as for him that wants understanding, she says to him,
5 ελθατε φαγετε των εμων αρτων και πιετε οινον ον εκερασα υμιν
לְ֭כוּ לַחֲמ֣וּ בְֽלַחֲמִ֑י וּ֝שְׁת֗וּ בְּיַ֣יִן מָסָֽכְתִּי׃
Come, eat of my bread, and drink of the wine which I have mingled.
6 απολειπετε αφροσυνην και ζησεσθε και ζητησατε φρονησιν ινα βιωσητε και κατορθωσατε εν γνωσει συνεσιν
עִזְב֣וּ פְתָאיִ֣ם וִֽחְי֑וּ וְ֝אִשְׁר֗וּ בְּדֶ֣רֶךְ בִּינָֽה׃
Forsake the foolish, and live; and go in the way of understanding.
7 ο παιδευων κακους λημψεται εαυτω ατιμιαν ελεγχων δε τον ασεβη μωμησεται εαυτον
יֹ֤סֵ֨ר ׀ לֵ֗ץ לֹקֵ֣חַֽ ל֣וֹ קָל֑וֹן וּמוֹכִ֖יחַ לְרָשָׁ֣ע מוּמֽוֹ׃
He that reproves a scorner gets to himself shame: and he that rebukes a wicked man gets himself a blot.
8 μη ελεγχε κακους ινα μη μισωσιν σε ελεγχε σοφον και αγαπησει σε
אַל־תּ֣וֹכַח לֵ֭ץ פֶּן־יִשְׂנָאֶ֑ךָּ הוֹכַ֥ח לְ֝חָכָ֗ם וְיֶאֱהָבֶֽךָּ׃
Reprove not a scorner, lest he hate you: rebuke a wise man, and he will love you.
9 διδου σοφω αφορμην και σοφωτερος εσται γνωριζε δικαιω και προσθησει του δεχεσθαι
תֵּ֣ן לְ֭חָכָם וְיֶחְכַּם־ע֑וֹד הוֹדַ֥ע לְ֝צַדִּ֗יק וְי֣וֹסֶף לֶֽקַח׃ פ
Give instruction to a wise man, and he will be yet wiser: teach a just man, and he will increase in learning.
10 αρχη σοφιας φοβος κυριου και βουλη αγιων συνεσις α το γαρ γνωναι νομον διανοιας εστιν αγαθης
תְּחִלַּ֣ת חָ֭כְמָה יִרְאַ֣ת יְהוָ֑ה וְדַ֖עַת קְדֹשִׁ֣ים בִּינָֽה׃
The fear of the LORD is the beginning of wisdom: and the knowledge of the holy is understanding.
11 τουτω γαρ τω τροπω πολυν ζησεις χρονον και προστεθησεται σοι ετη ζωης σου
כִּי־בִ֭י יִרְבּ֣וּ יָמֶ֑יךָ וְיוֹסִ֥יפוּ לְּ֝ךָ֗ שְׁנ֣וֹת חַיִּֽים׃
For by me your days shall be multiplied, and the years of your life shall be increased.
12 υιε εαν σοφος γενη σεαυτω σοφος εση και τοις πλησιον εαν δε κακος αποβης μονος αναντλησεις κακα α ος ερειδεται επι ψευδεσιν ουτος ποιμανει ανεμους ο δ αυτος διωξεται ορνεα πετομενα β απελιπεν γαρ οδους του εαυτου αμπελωνος τους δε αξονας του ιδιου γεωργιου πεπλανηται χ διαπορευεται δε δι ανυδρου ερημου και γην διατεταγμενην εν διψωδεσιν συναγει δε χερσιν ακαρπιαν
אִם־חָ֭כַמְתָּ חָכַ֣מְתָּ לָּ֑ךְ וְ֝לַ֗צְתָּ לְֽבַדְּךָ֥ תִשָּֽׂא׃
If you be wise, you shall be wise for yourself: but if you scorn, you alone shall bear it.
13 γυνη αφρων και θρασεια ενδεης ψωμου γινεται η ουκ επισταται αισχυνην
אֵ֣שֶׁת כְּ֭סִילוּת הֹֽמִיָּ֑ה פְּ֝תַיּ֗וּת וּבַל־יָ֥דְעָה מָּֽה׃
A foolish woman is clamorous: she is simple, and knows nothing.
14 εκαθισεν επι θυραις του εαυτης οικου επι διφρου εμφανως εν πλατειαις
וְֽ֭יָשְׁבָה לְפֶ֣תַח בֵּיתָ֑הּ עַל־כִּ֝סֵּ֗א מְרֹ֣מֵי קָֽרֶת׃
For she sits at the door of her house, on a seat in the high places of the city,
15 προσκαλουμενη τους παριοντας και κατευθυνοντας εν ταις οδοις αυτων
לִקְרֹ֥א לְעֹֽבְרֵי־דָ֑רֶךְ הַֽ֝מְיַשְּׁרִ֗ים אֹֽרְחוֹתָֽם׃
To call passengers who go right on their ways:
16 ος εστιν υμων αφρονεστατος εκκλινατω προς με ενδεεσι δε φρονησεως παρακελευομαι λεγουσα
מִי־פֶ֭תִי יָסֻ֣ר הֵ֑נָּה וַחֲסַר־לֵ֝֗ב וְאָ֣מְרָה לּֽוֹ׃
Whoso is simple, let him turn in here: and as for him that wants understanding, she says to him,
17 αρτων κρυφιων ηδεως αψασθε και υδατος κλοπης γλυκερου
מַֽיִם־גְּנוּבִ֥ים יִמְתָּ֑קוּ וְלֶ֖חֶם סְתָרִ֣ים יִנְעָֽם׃
Stolen waters are sweet, and bread eaten in secret is pleasant.
18 ο δε ουκ οιδεν οτι γηγενεις παρ αυτη ολλυνται και επι πετευρον αδου συναντα α αλλα αποπηδησον μη εγχρονισης εν τω τοπω μηδε επιστησης το σον ομμα προς αυτην β ουτως γαρ διαβηση υδωρ αλλοτριον και υπερβηση ποταμον αλλοτριον χ απο δε υδατος αλλοτριου αποσχου και απο πηγης αλλοτριας μη πιης δ ινα πολυν ζησης χρονον προστεθη δε σοι ετη ζωης
וְֽלֹא־יָ֭דַע כִּֽי־רְפָאִ֣ים שָׁ֑ם בְּעִמְקֵ֖י שְׁא֣וֹל קְרֻאֶֽיהָ׃ פ
But he knows not that the dead are there; and that her guest are in the depths of hell.