| 1 | κρεισσων ψωμος μεθ ηδονης εν ειρηνη η οικος πληρης πολλων αγαθων και αδικων θυματων μετα μαχης ֤וֹב פַּ֣ת חֲ֭רֵבָה וְשַׁלְוָה־בָ֑הּ מִ֝בַּ֗יִת מָלֵ֥א זִבְחֵי־רִֽיב׃ Better is a dry morsel, and quietness therewith, than an house full of sacrifices with strife. |
|---|---|
| 2 | οικετης νοημων κρατησει δεσποτων αφρονων εν δε αδελφοις διελειται μερη ֶֽבֶד־מַשְׂכִּ֗יל יִ֭מְשֹׁל בְּבֵ֣ן מֵבִ֑ישׁ וּבְת֥וֹךְ אַ֝חִ֗ים יַחֲלֹ֥ק נַחֲלָֽה׃ A wise servant shall have rule over a son that causes shame, and shall have part of the inheritance among the brethren. |
| 3 | ωσπερ δοκιμαζεται εν καμινω αργυρος και χρυσος ουτως εκλεκται καρδιαι παρα κυριω ַצְרֵ֣ף לַ֭כֶּסֶף וְכ֣וּר לַזָּהָ֑ב וּבֹחֵ֖ן לִבּ֣וֹת יְהוָֽה׃ The fining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD tries the hearts. |
| 4 | κακος υπακουει γλωσσης παρανομων δικαιος δε ου προσεχει χειλεσιν ψευδεσιν ֵ֭רַע מַקְשִׁ֣יב עַל־שְׂפַת־אָ֑וֶן שֶׁ֥קֶר מֵ֝זִין עַל־לְשׁ֥וֹן הַוֺּֽת׃ A wicked doer gives heed to false lips; and a liar gives ear to a naughty tongue. |
| 5 | ο καταγελων πτωχου παροξυνει τον ποιησαντα αυτον ο δε επιχαιρων απολλυμενω ουκ αθωωθησεται ο δε επισπλαγχνιζομενος ελεηθησεται ֹעֵ֣ג לָ֭רָשׁ חֵרֵ֣ף עֹשֵׂ֑הוּ שָׂמֵ֥חַ לְ֝אֵ֗יד לֹ֣א יִנָּקֶֽה׃ Whoso mocks the poor reproaches his Maker: and he that is glad at calamities shall not be unpunished. |
| 6 | στεφανος γεροντων τεκνα τεκνων καυχημα δε τεκνων πατερες αυτων α του πιστου ολος ο κοσμος των χρηματων του δε απιστου ουδε οβολος ֲטֶ֣רֶת זְ֭קֵנִים בְּנֵ֣י בָנִ֑ים וְתִפְאֶ֖רֶת בָּנִ֣ים אֲבוֹתָֽם׃ Children's children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers. |
| 7 | ουχ αρμοσει αφρονι χειλη πιστα ουδε δικαιω χειλη ψευδη ֹא־נָאוָ֣ה לְנָבָ֣ל שְׂפַת־יֶ֑תֶר אַ֝֗ף כִּֽי־לְנָדִ֥יב שְׂפַת־שָֽׁקֶר׃ Excellent speech becomes not a fool: much less do lying lips a prince. |
| 8 | μισθος χαριτων η παιδεια τοις χρωμενοις ου δ αν επιστρεψη ευοδωθησεται ֶֽבֶן־חֵ֣ן הַ֭שֹּׁחַד בְּעֵינֵ֣י בְעָלָ֑יו אֶֽל־כָּל־אֲשֶׁ֖ר יִפְנֶ֣ה יַשְׂכִּֽיל׃ A gift is as a precious stone in the eyes of him that has it: anywhere it turns, it prospers. |
| 9 | ος κρυπτει αδικηματα ζητει φιλιαν ος δε μισει κρυπτειν διιστησιν φιλους και οικειους ְֽכַסֶּה־פֶּ֭שַׁע מְבַקֵּ֣שׁ אַהֲבָ֑ה וְשֹׁנֶ֥ה בְ֝דָבָ֗ר מַפְרִ֥יד אַלּֽוּף׃ He that covers a transgression seeks love; but he that repeats a matter separates very friends. |
| 10 | συντριβει απειλη καρδιαν φρονιμου αφρων δε μαστιγωθεις ουκ αισθανεται ֵּ֣חַת גְּעָרָ֣ה בְמֵבִ֑ין מֵהַכּ֖וֹת כְּסִ֣יל מֵאָֽה׃ A reproof enters more into a wise man than an hundred stripes into a fool. |
| 11 | αντιλογιας εγειρει πας κακος ο δε κυριος αγγελον ανελεημονα εκπεμψει αυτω ַךְ־מְרִ֥י יְבַקֶּשׁ־רָ֑ע וּמַלְאָ֥ךְ אַ֝כְזָרִ֗י יְשֻׁלַּח־בּֽוֹ׃ An evil man seeks only rebellion: therefore a cruel messenger shall be sent against him. |
| 12 | εμπεσειται μεριμνα ανδρι νοημονι οι δε αφρονες διαλογιουνται κακα ָּג֬וֹשׁ דֹּ֣ב שַׁכּ֣וּל בְּאִ֑ישׁ וְאַל־כְּ֝סִ֗יל בְּאִוַּלְתּֽוֹ׃ Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly. |
| 13 | ος αποδιδωσιν κακα αντι αγαθων ου κινηθησεται κακα εκ του οικου αυτου ֵשִׁ֣יב רָ֭עָה תַּ֣חַת טוֹבָ֑ה לֹא־*תמיש **תָמ֥וּשׁ רָ֝עָ֗ה מִבֵּיתֽוֹ׃ Whoso rewards evil for good, evil shall not depart from his house. |
| 14 | εξουσιαν διδωσιν λογοις αρχη δικαιοσυνης προηγειται δε της ενδειας στασις και μαχη ּ֣וֹטֵֽר מַ֭יִם רֵאשִׁ֣ית מָד֑וֹן וְלִפְנֵ֥י הִ֝תְגַּלַּ֗ע הָרִ֥יב נְטֽוֹשׁ׃ The beginning of strife is as when one lets out water: therefore leave off contention, before it be meddled with. |
| 15 | ος δικαιον κρινει τον αδικον αδικον δε τον δικαιον ακαθαρτος και βδελυκτος παρα θεω ַצְדִּ֣יק רָ֭שָׁע וּמַרְשִׁ֣יעַ צַדִּ֑יק תּוֹעֲבַ֥ת יְ֝הוָ֗ה גַּם־שְׁנֵיהֶֽם׃ He that justifies the wicked, and he that condemns the just, even they both are abomination to the LORD. |
| 16 | ινα τι υπηρξεν χρηματα αφρονι κτησασθαι γαρ σοφιαν ακαρδιος ου δυνησεται α ος υψηλον ποιει τον εαυτου οικον ζητει συντριβην ο δε σκολιαζων του μαθειν εμπεσειται εις κακα ָמָּה־זֶּ֣ה מְחִ֣יר בְּיַד־כְּסִ֑יל לִקְנ֖וֹת חָכְמָ֣ה וְלֶב־אָֽיִן׃ Wherefore is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing he has no heart to it? |
| 17 | εις παντα καιρον φιλος υπαρχετω σοι αδελφοι δε εν αναγκαις χρησιμοι εστωσαν τουτου γαρ χαριν γεννωνται ְּכָל־עֵ֭ת אֹהֵ֣ב הָרֵ֑עַ וְאָ֥ח לְ֝צָרָ֗ה יִוָּלֵֽד׃ A friend loves at all times, and a brother is born for adversity. |
| 18 | ανηρ αφρων επικροτει και επιχαιρει εαυτω ως και ο εγγυωμενος εγγυη τον εαυτου φιλον ָדָ֣ם חֲסַר־לֵ֭ב תּוֹקֵ֣עַ כָּ֑ף עֹרֵ֥ב עֲ֝רֻבָּ֗ה לִפְנֵ֥י רֵעֵֽהוּ׃ A man void of understanding strikes hands, and becomes guarantor in the presence of his friend. |
| 19 | φιλαμαρτημων χαιρει μαχαις ֹ֣הֵֽב פֶּ֭שַׁע אֹהֵ֣ב מַצָּ֑ה מַגְבִּ֥יהַּ פִּ֝תְח֗וֹ מְבַקֶּשׁ־שָֽׁבֶר׃ He loves transgression that loves strife: and he that exalts his gate seeks destruction. |
| 20 | ο δε σκληροκαρδιος ου συναντα αγαθοις ανηρ ευμεταβολος γλωσση εμπεσειται εις κακα ִקֶּשׁ־לֵ֭ב לֹ֣א יִמְצָא־ט֑וֹב וְנֶהְפָּ֥ךְ בִּ֝לְשׁוֹנ֗וֹ יִפּ֥וֹל בְּרָעָֽה׃ He that has a perverse heart finds no good: and he that has a perverse tongue falls into mischief. |
| 21 | καρδια δε αφρονος οδυνη τω κεκτημενω αυτην ουκ ευφραινεται πατηρ επι υιω απαιδευτω υιος δε φρονιμος ευφραινει μητερα αυτου ֹלֵ֣ד כְּ֭סִיל לְת֣וּגָה ל֑וֹ וְלֹֽא־יִ֝שְׂמַ֗ח אֲבִ֣י נָבָֽל׃ He that bring forths a fool does it to his sorrow: and the father of a fool has no joy. |
| 22 | καρδια ευφραινομενη ευεκτειν ποιει ανδρος δε λυπηρου ξηραινεται τα οστα ֵ֣ב שָׂ֭מֵחַ יֵיטִ֣ב גֵּהָ֑ה וְר֥וּחַ נְ֝כֵאָ֗ה תְּיַבֶּשׁ־גָּֽרֶם׃ A merry heart does good like a medicine: but a broken spirit dries the bones. |
| 23 | λαμβανοντος δωρα εν κολπω αδικως ου κατευοδουνται οδοι ασεβης δε εκκλινει οδους δικαιοσυνης ֹׁ֣חַד מֵ֭חֵיק רָשָׁ֣ע יִקָּ֑ח לְ֝הַטּ֗וֹת אָרְח֥וֹת מִשְׁפָּֽט׃ A wicked man takes a gift out of the bosom to pervert the ways of judgment. |
| 24 | προσωπον συνετον ανδρος σοφου οι δε οφθαλμοι του αφρονος επ ακρα γης ֶת־פְּנֵ֣י מֵבִ֣ין חָכְמָ֑ה וְעֵינֵ֥י כְ֝סִ֗יל בִּקְצֵה־אָֽרֶץ׃ Wisdom is before him that has understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth. |
| 25 | οργη πατρι υιος αφρων και οδυνη τη τεκουση αυτου ַּ֣עַס לְ֭אָבִיו בֵּ֣ן כְּסִ֑יל וּ֝מֶ֗מֶר לְיוֹלַדְתּֽוֹ׃ A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bare him. |
| 26 | ζημιουν ανδρα δικαιον ου καλον ουδε οσιον επιβουλευειν δυνασταις δικαιοις ַּ֤ם עֲנ֣וֹשׁ לַצַּדִּ֣יק לֹא־ט֑וֹב לְהַכּ֖וֹת נְדִיבִ֣ים עַל־יֹֽשֶׁר׃ Also to punish the just is not good, nor to strike princes for equity. |
| 27 | ος φειδεται ρημα προεσθαι σκληρον επιγνωμων μακροθυμος δε ανηρ φρονιμος וֹשֵׂ֣ךְ אֲ֭מָרָיו יוֹדֵ֣עַ דָּ֑עַת *וקר־**יְקַר־ר֝֗וּחַ אִ֣ישׁ תְּבוּנָֽה׃ He that has knowledge spares his words: and a man of understanding is of an excellent spirit. |
| 28 | ανοητω επερωτησαντι σοφιαν σοφια λογισθησεται ενεον δε τις εαυτον ποιησας δοξει φρονιμος ειναι ַּ֤ם אֱוִ֣יל מַ֭חֲרִישׁ חָכָ֣ם יֵחָשֵׁ֑ב אֹטֵ֖ם שְׂפָתָ֣יו נָבֽוֹן׃ Even a fool, when he holds his peace, is counted wise: and he that shuts his lips is esteemed a man of understanding. |